Wykorzystanie danych o potokach pasażerskich generowanych przez czujniki IRMA do usprawnienia transportu publicznego w Gdańsku

Liczący prawie 500 000 mieszkańców Gdańsk jest stolicą i największym miastem

województwa pomorskiego na wybrzeżu Bałtyku. Jest głównym portem morskim w Polsce i czwartym co do wielkości obszarem metropolitalnym w kraju.

Główne gałęzie przemysłu w Gdańsku to przemysł stoczniowy, petrochemiczny, chemiczny i spożywczy, z rozwijającymi się sektorami zaawansowanych technologii i przemysłem farmaceutycznym. Gdańsk jest również głównym ośrodkiem turystycznym w okresie letnim, ponieważ miliony Polaków i innych europejskich turystów podróżują w kierunku tego miasta i plaż wzdłuż wybrzeża Bałtyku. 

Przy tak dużej liczbie osób pracujących i odwiedzających Gdańsk każdego dnia, transport publiczny odgrywa ważną rolę zapewniając, utrzymanie silnej pozycji ekonomicznej i wysokiej jakości życia. Odpowiedzialność za bezpieczne i sprawne poruszanie się po mieście wszystkich osób korzystających z transportu publicznego spoczywa na trzech podmiotach odpowiedzialnych za ten aspekt: 

• Gdańskie Autobusy i Tramwaje znany jako GAiT, to największy operator transportu publicznego w mieście, który zarządza flotą autobusów i tramwajów, zapewniając regularne, szybkie i bezpieczne połączenia dla mieszkańców i turystów. 

• Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku (ZTM), który zarządza transportem publicznym, w tym systemami informacji pasażerskiej na przystankach, rozkładami jazdy i planowaniem komunikacji autobusowej i tramwajowej;   

• Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, znany jako GZDiZ, który pełni funkcję Centrum Sterowania Ruchem odpowiedzialnego za funkcjonowanie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Ruchem TRISTAR oraz wdrażanie rozwiązań optymalizujących warunki ruchu zarówno pojazdów, jak i pieszych. 

Łącznie te trzy podmioty zapewniają przewóz ponad

150 milionów pasażerów rocznie, pokonując ponad 29 milionów kilometrów, korzystając z ponad 300 autobusów i 140 tramwajów.

Podczas gdy te trzy instytucje mają oddzielnie zdefiniowane role i obowiązki, wszystkie mają wspólny cel, jakim jest usprawnienie gdańskiego systemu transportu publicznego dzięki danym zebranym o pasażerach, trasach, którymi podróżują i ich zachowaniu podczas podróży. Każda z tych stron chce wiedzieć, w miarę możliwości w czasie rzeczywistym, ilu pasażerów podróżuje, kiedy podróżują, z jakich tras korzystają, gdzie wsiadają i gdzie wysiadają.  

Aby zebrać potrzebne dane, eksperci z firmy iris-GmbH zaproponowali rozwiązania systemowe – czujniki IRMA do automatycznego zliczania pasażerów (APC). Korzystając z produktów iris, wszystkie trzy instytucje mogą mieć pewność, że gromadzone przez nich dane są ze sobą spójne i pomagają im w realizacji wyznaczonych celów. 

Oczywiście gromadzenie tych informacji przy użyciu zaawansowanych technologicznie czujników IRMA służy nie tylko do celów sprawozdawczych i statystycznych. Każdy podmiot wykorzystuje dane APC na swój własny sposób, aby osiągnąć swoje indywidualne – ale powiązane ze sobą – cele, aby rozwiązania transportu publicznego w całym mieście były bardziej wydajne i wygodne dla pasażerów. 

Głównym celem GAiT, jako gdańskiego operatora publicznego transportu zbiorowego, jest świadczenie usług przewozowych nowoczesnymi pojazdami (autobusami i tramwajami). GAiT wykorzystuje dane z czujników zliczających IRMA do analizy i dostosowania wielkości pojazdów dla danych linii transportowych w celu lepszej obsługi pasażerów i obniżenia kosztów operacyjnych. Ponadto GAiT ocenia wydajność swoich usług, co ma kluczowe znaczenie dla planowania przyszłych inwestycji we flotę. GAiT udostępnia również dane z systemów zliczających pasażerów do ZTM, aby umożliwić ich dalszą analizę. 

Do tej pory GAiT wyposażył prawie 200 swoich autobusów i ponad 30 tramwajów w czujniki zliczające IRMA.  

Z perspektywy GAiT czujniki IRMA są wyjątkowe, ponieważ nie wymagają utrzymania i generują bardzo dokładne dane, które nie tylko są wykorzystywane do optymalizacji kosztów, ale mogą być łatwo przesyłane do innych podmiotów w celu dalszej analizy i dalszej optymalizacji transportu publicznego. 

Dzięki danym z czujników IRMA, ZTM Gdańsk określa potrzeby transportowe mieszkańców miasta oraz planuje sieć i układ linii komunikacji miejskiej. Systemy APC umożliwiają również opracowywanie i udoskonalanie rozkładów jazdy, aby były bardziej dostosowane do potrzeb pasażerów, w oparciu o ich preferencje podróżowania. 

Dane zebrane przez czujniki IRMA są również przydatne w planowaniu inwestycji ZTM w zakresie poprawy transportu publicznego, w tym infrastruktury transportu publicznego, koordynowaniu zmian w funkcjonowaniu transportu publicznego oraz projektowaniu rozwiązań transportu zastępczego podczas remontów i budowy dróg. 

Według przedstawicieli ZTM, dane generowane przez czujniki IRMA są najbardziej przydatne, do: 

• Dostosowywania rozkładów jazdy do gwałtownych zmian liczby pasażerów, w szczególności zbyt dużego napełnienia pojazdów; 

• Optymalizacji kosztów poprzez identyfikację i diagnozowanie tras, które cieszą się mniejszą popularnością wśród pasażerów; 

• Planowania inwestycji miejskich, zwłaszcza infrastruktury, która wymaga bardzo ograniczonych zasobów;  

• Wprowadzania zmian w funkcjonowaniu transportu publicznego; oraz  

• Projektowania alternatywnych rozwiązań transportowych podczas remontów i budowy dróg. 

Ponieważ Centrum Sterowania Ruchem jest odpowiedzialne za działanie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Ruchem Tristar i optymalizację warunków ruchu zarówno dla pojazdów, jak i pieszych, celem GZDiZ dla danych zebranych przez czujniki IRMA APC jest m.in: 

optymalizacja programów sygnalizacji świetlnej, w tym zarządzanie panelami zmiennej treści w celu nadania priorytetu transportowi publicznemu, gdy tylko jest to możliwe.

Takie korekty muszą być wdrażane w ścisłej współpracy przedstawicieli Prezydenta Miasta Gdańska i Zarządu Transportu Miejskiego (ZTM), stąd gromadzone dane muszą być precyzyjne i pełne – co zapewniają czujniki IRMA. 

Dostosowanie celów i zadań trzech odrębnych, ale powiązanych ze sobą podmiotów zajmujących się transportem publicznym w Gdańsku byłoby trudnym zadaniem, gdyby nie zaawansowane technologicznie rozwiązania do zliczania pasażerów i danych dostarczane przez firmę iris. Czujniki IRMA firmy iris okazały się idealnym rozwiązaniem do pokonania wyzwań związanych z gromadzeniem danych, przed którymi stanęły GAiT, ZTM i GZDiZ.